Woordenlijst

Ontdek de betekenis van woorden en afkortingen.

Filters

Categorie

Beginletter

A

aanvankelijk

Tegenover ‘later’, ‘uiteindelijk’. Bijv. ‘aanvankelijk was het plan X, maar nu Y.’

abraham

Bekend om godsbelofte en beproevingen.

abstract

In kunst: abstracte kunst toont geen realistische vormen. In denken: niet tastbaar, maar mentaal concept.

accijns

Meestal bedoeld om consumptie ervan te ontmoedigen en staatsinkomsten te verhogen.

accuraat

Niet vaag of slordig, maar exact en zorgvuldig.

actueel

Actueel nieuws, recente stand van zaken, up-to-date informatie.

acuut

In geneeskunde: acute pijn of acute ziekte. Kan snel ontstaan, vraagt spoedig ingrijpen.

ad hoc

Latijn voor ‘voor dit (doel)’ in tijdelijke zin.

add

Komt uit de DSM-classificatie, gerelateerd aan ADHD maar zonder de ‘H’.

added

Eenvoudig, men zoekt misschien nuance? Niet zozeer.

adequaat

Een adequate reactie is to the point en naar behoren.

adhd

Neurobiologische ontwikkeling, vaak gediagnosticeerd in de jeugd.

advent

Adventskrans met kaarsen die men elke week aansteekt.

aed

Gebruikt bij hartstilstand, instructies zijn stapsgewijs en spraakgestuurd.

ai

Systemen die menselijk denkvermogen simuleren: ChatGPT, spraakherkenning, robotica, etc.

aid

Zonder context is het breed: in geneeskunde, veeteelt, of noodhulporganisaties.

ait

Verkorting van ‘alright’, gebruikt in informele context. Soms ook ‘ait, man’ in gesprekken.

alhamdulillah

Moslims zeggen dit om dank of tevredenheid uit te drukken: ‘Prijs God’ voor het goede.

alibi

Juridische term: je was niet op de plaats van delict. Te bewijzen via getuigen, camera, etc.

all eyes on rafah

Soms campagnevorm, vraag om aandacht voor conflict of humanitaire situatie.

allahu akbar

Gebruikt in islamitische gebeden, lofprijzing.

alternatief

Kan ook impliceren ‘anders dan mainstream’.

am

Meestvoorkomend is am vs. pm. Zonder hoofdletters ‘am’ kan slang zijn, context onduidelijk.

ambitie

Mensen met ambitie streven doelen na, zetten zich in voor vooruitgang.

ambitieus

Ambitieuze mensen willen vooruitgang, promotie of vernieuwing. Kan ook druk geven.

ambulant

Niet opgenomen in instelling, maar je krijgt ondersteuning in je eigen omgeving.

amen

In joods-christelijke (en islamitische) gebeden en rituelen als bevestiging, ‘ik stem erin toe’.

analyseren

Onderdeel van onderzoek, men splitst iets op in delen, onderzoekt oorzaken, patronen.

anticiperen

Bijv. ‘anticiperen op marktveranderingen’ door voorraad/prijs aan te passen.

antisemitisme

Historisch verantwoordelijk voor discriminatie, pogroms, Holocaust.

anus

Anatomisch eind van het spijsverteringskanaal.

anxiety

In mental health: angststoornis, sociale anxiety, paniekaanvallen.

apartheid

Zwarte bevolking werd gediscrimineerd. Nu gebruikt als metafoor voor scheiding in andere contexts.

appearance

Kan fysieke looks of optreden in show/event betekenen.

arbitrair

Een arbitraire keuze volgt geen logische reden, kan anders even goed zijn.

archiveren

Doel: later raadplegen, naslag, bewijsmateriaal. In WhatsApp: chat verbergen uit hoofdvenster.

arrogant

Weinig empathie, legt zichzelf als superieur neer.

artificiële intelligentie

Gebruikt algoritmes en big data om te leren, redeneren, beslissen. Denk aan ChatGPT, zelfrijdende auto’s.

asap

Gebruikt in mails en chats wanneer je snelheid vraagt: ‘Graag antwoord asap!’

aseksueel

Aseksualiteit verwijst naar een spectrum waarin men zelden of nooit seksueel verlangen ervaart.

assertief

Een assertieve houding houdt balans tussen te agressief en te terughoudend.

assertiviteit

Komt neer op voor jezelf opkomen, je mening geven en grenzen stellen, zonder anderen te overrompelen.

attitude

Mentale of emotionele opstelling tegenover zaken of mensen.

aura

In fotografie (Kirlian) en spirituele lezingen. Ook figuurlijk: sfeer rond iemand.

authentiek

Geen namaak, maar trouw aan de eigen oorsprong. In psychologie: jezelf zijn.

autisme

Meestal in het autismespectrum (ASS). Elk individu is anders, variërend van hoogfunctionerend tot diepgaand.

autonomie

Autonome personen of gebieden maken eigen keuzes, onafhankelijk van externe druk.

autonoom

Als een persoon of gebied autonoom is, beslissen ze zelf, zonder externe bemoeienis.

B

b attest

Geen volledige doorstroom, maar gedeeltelijke keuze in richtingen.

b.v

Verschillende context: in bedrijfsnamen (bv), of in tekst (b.v. = afkorting van ‘bijvoorbeeld’).

ballie

Kan ook in Surinaams slang: geld, net als ‘doekoe’ = cash.

bb

In chat is ‘bb’ meestal ‘bye bye’ of ‘babe’. In cosmetica: ‘bb-cream’ = blemish balm.

bbc

Meest bekend is de Britse omroep BBC. In adultcontent-context is het een fetishterm.

bcc

Gebruikt als je mail naar meerdere mensen stuurt zonder hun adres openbaar te maken.

bedrijfsvoorheffing

Voorlopige afrekening op inkomstenbelasting, jaar nadien definitief verrekend.

beffen

Vulgaire term, niet erg formeel, maar algemeen bekend in jongerentaal.

beïnvloed

Men handelde anders door jouw input.

beïnvloeden

Kan positief of manipulatief. In marketing is invloed essentieel.

beknopt

Een beknopt verslag is to the point, geen overbodige details.

bescheiden

Bescheiden personen benadrukken niet hun eigen belang of talenten.

beschouwen

Kan neutraal (kijken naar) of men beoordeelt op bepaalde wijze. ‘Ik beschouw hem als vriend.’

beslag

Juridisch: eigendommen afnemen als borg. Culinaire: basisdeeg voor pannenkoeken etc.

bevorderd

Werkcontext: promotie. School: over naar hoger klas. Leger: hogere gradatie.

bevorderen

‘Dit beleid bevordert innovatie’ = het vergemakkelijkt en moedigt aan.

bff

Signaal voor hechte, langdurige band.

bias

Kan impliciet in hersenen (cognitieve bias) of in AI (algoritmische bias).

bic

Voor internationale betalingen: BIC + IBAN nodig.

bijvoeglijk naamwoord

Geeft eigenschap, kleur, omvang, sfeer, etc. In Engels ‘adjective’.

bio

In social media: profielbeschrijving, ‘link in bio’ is je link in je Instagram-tekstje.

biodiversiteit

Hoe meer soorten planten en dieren, hoe gezonder en stabieler de natuur.

bipolair

Voorheen ‘manisch-depressief’ genoemd.

bismillah

Gebruikt door moslims aan het begin van handelingen, gebed of Koranverzen.

bob

In Nederland/België is ‘BOB’ diegene die nuchter is om te rijden. In kapperswereld: kort kapsel (boblijn).

body count

Afhankelijk van context is het iets seksueels (‘hoeveel ex-bedpartners?’) of iets met gaming (“kills in shooter”).

bomboclat

In online memes betekent het ‘kijk eens hier’, ‘oeps’, ‘holy shit’ of ‘wtf’ idee.

boycotten

Vernoemd naar Captain Boycott, die werd uitgesloten door zijn gemeenschap.

brandpuntsafstand

Korte brandpuntsafstand = groothoek, lange = tele.

brat

In BDSM-context kan ‘brat’ ook sub-rol zijn die speels tegendraads is, maar hoofdzakelijk is het een scheldwoord voor vervelend kind.

break even

Financieel sleutelmoment: begin van rendabiliteit.

bro

Gebruikt in conversaties: ‘Hey bro, alles goed?’.

brutomarge

Kerncijfer in boekhouding: bruto winstpercentage.

bs

Meest alledaags = vulgair ‘onzin’.

btw

In fiscale context: heffing op consumptie. In chats: ‘trouwens’ als in ‘Oh, btw…’

C

c.o

Meest bekend: postverzending ‘c/o = ter attentie van.’

cap

Komt uit Afro-Amerikaanse rapcultuur, cap= opscheppen of liegen.

caps

Kan ook meervoud van cap in slang, maar context is meestal capital letters.

carpoolen

Duurzaam, vermindert files en CO₂-uitstoot.

cashback

Promotie: je koopt product en krijgt deel aankoopbedrag terug via formulier of site.

cc

In mailverkeer gebruik je ‘cc’ om iemand te informeren, hoewel die niet de hoofdontvanger is.

ce

Label op elektronica, speelgoed, etc. voor vrij verkeer binnen de EER.

censuur

Soms politieke, religieuze of morele redenen. Beperkt vrije meningsuiting.

centrum rechts

Bepleit economisch liberalisme, beperkte overheidsrol, maar wel sociaal gematigd.

ceo

Verantwoordelijk voor algemene strategie en prestatie, soms ook voorzitter raad van bestuur.

certificaat

Kan opleiding, productkwaliteit of SSL-certificaat (webbeveiliging) betreffen.

cf

Ook ‘cystic fibrosis’, taaislijmziekte, erg verschillend. Context bepaalt alles.

cfr

In teksten: cfr. = zie ook; in transport: C&F of CFR regelt transportkosten.

cfr incoterms

Verkoper betaalt transport tot haven, koper draagt risico vanaf laden schip.

chai

‘Chai’ betekent gewoon ‘thee’ in vele talen, in Westers café ‘chai latte’ met melk en kruiden.

charging

In EV’s: e-auto aan laadpaal. Digitale melding: ‘charging…’

chat archiveren

Je behoudt de chat, maar hij verdwijnt uit je hoofdlijst tot je weer een nieuw bericht ontvangt.

chatgpt

Gebaseerd op GPT (Generative Pre-trained Transformer), kan vragen beantwoorden, teksten genereren.

chronisch

Bij ziekten of klachten: niet van tijdelijke aard, maar voortdurend of steeds terugkomend.

chronologisch

Een chronologisch overzicht zet feiten op datumvolgorde.

chubby

Kan liefkozend of bodyshaming afhankelijk van context.

co-optie

Vaak in besturen van vzw, vennootschappen, denktanks.

co2 neutraal

Bv. door groene energie, aanplant bomen, carbon offset.

coalitie

In parlementair systeem vaak nodig, want één partij haalt zelden absolute meerderheid.

code geel

Zit tussen code groen (normaal) en code oranje (groter gevaar).

code oranje

Ernstiger dan code geel. Pas activiteiten aan.

cognitie

Omvat denken, begrijpen, onthouden, redeneren en oordelen.

cognitief

Cognitieve functies: geheugen, aandacht, taal, redeneren.

cognitieve gedragstherapie

Voornamelijk bij depressie, angst, fobieën: focus op ‘anders denken, anders doen’.

collineair

In vectoralgebra: vectoren collineair als ze scalar multiples zijn.

commercieel

Commerciële bedrijven focussen op marketing, omzet, verkoopresultaten.

common sense

Niet per se formeel geleerd, maar praktische kijk op situaties.

communicatie

Kan verbaal, non-verbaal, schriftelijk, digitaal. Leidt tot begrip of misverstanden.

communisme

Karl Marx en Friedrich Engels grondleggers, realiteit: Sovjet-Unie, Mao’s China, etc.

compenseren

Bijv. financiële compensatie na schade, of gedrag compenseren door extra inzet elders.

competenties

Bijv. in cv: ‘communicatieve competenties’, ‘leidinggevende competenties’.

complex

Kan ook gebouwencomplex: reeks gebouwen bij elkaar. Context nodig.

concept

Nog geen definitieve versie, maar basis voor ontwikkeling.

concreet

Als iets concreet is, kun je het meteen begrijpen, aanvoelen of praktisch toepassen.

concurrentie

In vrije markt stimuleren concurrenten elkaar tot betere prijzen en innovatie.

condenseren

Fysisch: waterdamp → water. Taal: samenvatten tot compacte versie.

confederalisme

In België debat: confederalisme zou Vlaanderen en Wallonië meer autonomie geven, federaal niveau beperkt.

congruent

In wiskunde: congruente driehoeken. Psychologie: overeenstemming tussen denken/voelen/handelen.

congruentie

Wiskundig: relatie tussen gelijkvormige figuren. Psychisch: consistentie in persoonlijkheid.

connotatie

Onderdeel van semantiek, doet sfeer en emotie meespelen.

consensus

Vaak product van overleg, compromis. Maakt besluitvorming mogelijk zonder meerderheid-minderheid splitsing.

consequent

Niet wispelturig, je regels blijven gelijk. Suggereert betrouwbaarheid.

conservatief

Politiek: behoud van status quo, sceptisch tegenover vergaande veranderingen.

conservatieve

Bijv. ‘conservatieve politiek’ staat voor traditionele benadering. ‘Conservatieve waarden’ hechten aan gezin, geloof, etc.

consistent

Bijv. consistent beleid, consistent argument: geen innerlijke tegenstrijdigheid.

consolideren

Financieel: balansposten groeperen. Bedrijf: consolideert dochterondernemingen in jaarrekening.

constructief

Geen rancune of destructie, maar meedenken in verbeteringen.

consument

Eindgebruiker, tegenover producent die producten maakt of handelaar die ze verkoopt.

content

Marketing: contentcreatie om publiek te trekken. Engels woord ingeburgerd.

context

Context geeft woorden of gebeurtenissen hun betekenis en relevantie.

continuïteit

In bedrijfsleven: continuïteit garandeert dat een onderneming blijft draaien, geen haperingen.

controversieel

Een controversieel onderwerp schept debatten of conflicten. Sommigen pro, anderen contra.

controversiële

‘Controversiële stelling’, ‘controversiële beleidsmaatregel’, etc. Roept felle reacties op.

conventioneel

Niet experimenteel, niet ongewoon. In geneeskunde: reguliere vs. alternatieve.

coördinatie

In sport: bewegingen beheersen. In management: projecten organiseren.

coördineren

Projectmanager coördineert taken, in sport coördinatie is timing en samenwerking van spieren.

cordon sanitair

In België: weigerakkoord tussen democratische partijen om met extremisten in coalitie te stappen.

corpulent

Vaak licht eufemisme. Kan neutraal of negatief klinken.

corrupt

Politiek of financieel misbruik van macht, fraude, steekpenningen aannemen.

corruptie

In regering, politie of bedrijfsleven. Altijd schadelijk voor eerlijke concurrentie en geloofwaardigheid.

cousin

Street-slang kan ‘cousin’ ook gewoon ‘maat’ of ‘bro’ betekenen. In familiecontext: iemands kind van je oom/tante.

coworking

Stimuleert community, netwerken, gedeelde voorzieningen.

cringe

Je voelt plaatsvervangende schaamte of ongemak bij iets. ‘Dat is zó cringe!’

criteria

Men gebruikt criteria om te beoordelen of iets voldoet of geselecteerd wordt.

criterium

Bv. ‘Ons criterium voor toelating is dat je boven 18 bent en slaagt in test.’

crowdfunding

Online platformen maken het toegankelijk.

cruciaal

Een cruciaal punt bepaalt het succes of falen in een plan.

cryptisch

In cryptogrammen: puzzels vol woordraadsels en subtiele aanwijzingen.

css

Regelt lay-out, kleuren, fonts, responsive design.

csv

Gemakkelijk te importeren in spreadsheets en databases.

ctrl

In Mac is command ⌘, in Windows/Linux is Ctrl.

ctrl c

Verwijst naar ‘Copy’ uit standard shortcuts.

ctrl v

Afgeleid van ‘insert’, V zit naast C & X op toetsenbord.

ctrl x

Verwijdert geselecteerde content en plaatst in klembord.

ctrl z

Herstel de laatste actie in bewerksoftware, cruciaal voor creatieven.

cue

Kan ook in snooker: ‘cue’ is keu. Context verschilt.

culinair

Bijv. ‘culinaire hoogstandjes’ = verfijnde gerechten.

cultuur

Ook kunst, taal, tradities, religie. Vormt identiteit van volk of organisatie.

cumulatief

Bij statistieken: cumulatieve som. In recht: cumulatie van straffen, opsommen.

cupido

Gelijk aan Eros in Griekse mythologie. Staat voor verliefdheid en romantiek.

curva

In Pools is ‘kurwa’ (hoer/schuttingtaal). In Italiaans kan ‘curva’ tribunevak in stadion zijn.

cv

Een document dat werkgevers informeert over je achtergrond bij sollicitaties.

cynisch

Cynici geloven niet in oprechtheid, spotten met gevoelens of idealen.

D

daggoe

Gebruikt als begroeting of verrassing.

dagvaarding

Wordt betekend door gerechtsdeurwaarder.

dash

Komt uit rap/urban-slang, ‘make a dash for it.’

dedain

Geringschatting: laat merken dat het niets waard is in jouw ogen.

deepfake

Kan misleidend of als grap bedoeld.

default

In software: fabrieksinstelling. In leningen: ‘in default’ = niet betaald.

definitie

In woordenboek: betekenis van een woord. In wiskunde: formele beschrijving van concept.

definitief

Een definitieve beslissing kan niet of zeer lastig worden teruggedraaid.

deflatie

Kan economie schaden: mensen stellen aankopen uit, lage vraag, recessie.

delier

Gekenmerkt door wisselende bewustzijnsgraad, hallucinaties, onrust.

democratie

Burgers kiezen vertegenwoordigers via verkiezingen, macht komt van het volk.

democratisch

Democratisch geeft aan dat iets door het volk (of meerderheid) is besloten of gesteund.

demografie

Factoren: geboortes, sterfte, migratie, leeftijd, geslacht, etc.

demografisch

Demografische gegevens: info over bevolkingsstructuur. Demografisch onderzoek: populatiestatistiek.

demure

Soms ook in mode: demure kleding = netjes en niet opvallend. Gebruikt om rustige elegantie te beschrijven.

depressed

Veel jongeren schrijven ‘I’m depressed’ i.p.v. ‘ik ben depressief’.

determineren

Of algemener: vaststellen, definiëren.

dgn

Soms in landmeting: DGN (Bentley Systems).

dichotomie

Analytische term in filosofie, logica, sociologie.

dikwijls

Verouderd of regionaal woord, vooral in Vlaanderen.

discretie

Iemand met discretie deelt geen gevoelige info en valt anderen niet lastig. Kan ook in context ‘op eigen discretie’ (beslissingsvrijheid).

discriminatie

Kan leiden tot uitsluiting en ongelijkheid. Wettelijk vaak verboden.

discrimineren

Negatieve actie, strafbaar in veel landen. Zorgt voor ongelijkheid en achterstelling.

dissiperen

In thermodynamica: dissipatie = energieverlies als warmte of wrijving.

diversificatie

In beleggen: niet alles in één aandeel. In landbouw: meerdere gewassen verbouwen.

diversiteit

Kan slaan op etnische achtergronden, leeftijden, genders, ideeën, etc.

djalla

Vaak roepen rappers: ‘djalla djalla’? Kan stoer roepen zijn, geen vaste definities.

dm

Gebruikt op Twitter, Instagram, etc. om iets buiten het publieke oog te bespreken.

dms

Vaak op socials: ‘my dms are open’, iedereen mag privé sturen.

dns server

Vergelijkbaar met telefoonboek: je tikt domein, DNS vindt IP.

dominant

Een dominante persoon of factor beïnvloedt de rest duidelijk.

domotica

Regelt verlichting, temperatuur, beveiliging, etc.

doping

WADA-lijst (World Anti-Doping Agency) definieert.

droom

Fascineert mensen sinds oudheid, psychoanalyse (Freud). Ook metafoor: ‘mijn droom waarmaken’.

dushi

Gekend door o.a. toerisme op Curaçao. Gebruikt in Nederland als liefkozend woord.

duurzaam

Iets dat lang meegaat of weinig schade geeft aan natuur en samenleving.

duurzaamheid

We streven naar harmonie tussen milieu, economie en maatschappij op lange termijn.

dynamisch

Dynamische systemen evolueren voortdurend en zijn niet statisch.

dystopie

Bijv. ‘1984’ van Orwell, ‘The Hunger Games’. Wijst op somber maatschappijbeeld.

dystopisch

Bv. ‘dystopische wereld’, ‘dystopische roman’, schets van sombere toekomst.

E

ecologisch

Ecologisch eten, bouwen of denken richt zich op natuurlijke balans, geen uitputting.

economie

Behandelt schaarste en keuzes. Micro-economie: individuen en bedrijven, macro-economie: landen en wereldhandel.

ego

In spreektaal: iemand met groot ego is zelfingenomen.

eid mubarak

Wensen moslims een gezegend Eid al-Fitr of Eid al-Adha.

eigen vermogen

In balans: activa – passiva = eigen vermogen. Of passiva: EV + vreemd vermogen.

eindig

Bijv. ‘hij heeft eindige middelen’, dus niet onuitputtelijk.

emancipatie

Vb. vrouwenemancipatie, slavernijafschaffing, lhbtq+-rechten. Doel is zelfbeschikking.

emo

Zwarte kleding, vaak introspectieve teksten.

emoji

Op smartphones en socials om gevoelens kort te uiten. Van lachende gezichten tot hartjes en meer.

empathie

Empathie helpt je anderen beter te begrijpen en mee te voelen.

empathisch

Je voelt mee met hun emoties, begrijpt hun perspectief.

empirisch

In wetenschap: experimenten, observaties.

end-to-end versleuteld

Met end-to-end encryption heeft de server geen toegang tot de inhoud. Bekend in WhatsApp, Signal.

endorsement

Influencers endorse producten, beroemdheden endorsen politici.

endoscopie

Vaak in maag-darmonderzoek (gastroscopie, colonoscopie).

eng

‘Ik vind dat eng’ betekent angstaanjagend of oncomfortabel. Ook ‘eng’ kan betekenen ‘benauwd, krap’ in oude betekenis.

engagement

In marketing: social engagement, hoe actief publiek reageert. In relatie: verloving.

engels

Meestal doelt men op vertaling of taalinformatie. Engels is een wereldtaal.

enjambement

Brengt ritmiek, spanning, onverwachte wending in gedicht.

enquête

Statistiek: representatieve steekproef, resultaten analyseren.

entourage

Kan ook sfeer, setting: Frans voor ‘omgeving’.

envelop

Soms ook figuurlijk: ‘budget envelop’?

epd

Artsen en zorginstellingen hebben sneller inzage in relevante info.

epilepsie

Kan variëren van absence tot grote insulten.

equinox

Gebeurt 2× per jaar: lente- en herfstequinox.

ergonomie

Ergonomie zoekt comfort en veiligheid in design (meubels, software, werkplekken).

ergonomisch

Doel: lichamelijke klachten voorkomen, gemak verhogen.

erkennen

Erkenning kan juridisch (je erkent je kind) of mentaal (toegeven dat je fout was).

erosie

Kan ook figuurlijk: ‘erosie van vertrouwen’.

escaleren

Kan ook ‘opschalen’ in bedrijfsstructuur: melding naar hogere manager.

essentie

Komt van Latijn ‘essentia’, datgene wat ‘is’.

eta

In logistiek en reizen gebruikt: ‘ETA 15:30’ = we zijn er dan ongeveer.

ethiek

Berust op normen, waarden. Divers per cultuur en individu.

ethisch

Ethisch gedrag volgt normen van eerlijkheid, rechtvaardigheid of welbevinden.

euforie

Tegenover depressie. Mogelijk kortstondig, adrenalinepiek.

evolutie

Darwins evolutietheorie stelt natuurlijke selectie. In algemene zin: groei of voortgang.

ex aequo

Zie uitslag sport: 2 winnaars, beiden ex aequo op de eerste plek.

exclusief

Kan slaan op een prijs (exclusief btw) of een event (alleen genodigden).

exclusief btw

Consument moet daarna btw bijtellen. In EU is btw-tarief x%.

exoterisch

Esoterisch = alleen voor ingewijden.

expliciet

Kan ook verwijzen naar grove taal of content met seksuele/gewelddadige beelden (explicit content).

exponentiële groei

Bijv. 2, 4, 8, 16… Curve schiet omhoog.

extensie

In anatomie: strekking van ledemaat (tegenover flexie).

extravert

Tegenover introvert. Extraverten zoeken nieuwe contacten en voelen zich prettig in gezelschappen.

F

factoring

Ondernemers verbeteren cashflow, factorbedrijf neemt debiteurenrisico.

facultatief

In een lesrooster kan er een facultatief vak zijn, je mag deelnemen maar het moet niet.

fairtrade

Fairtrade-labels als Max Havelaar of Fairtrade International garanderen fatsoenlijk loon, geen kinderarbeid.

fascisme

Antidemocratisch, charismatische leider, verheerlijking van geweld en onderdrukking. Staat boven individu.

fascist

Soms als scheldwoord naar strenge gezagsdragers. Letterlijk: ‘iemand met fascistische overtuigingen’.

fatigue

In medisch: chronische fatigue (ME/CVS). In sport: spiervermoeidheid.

federaal

In België heb je een federale regering (voor het hele land) naast gewestelijke regeringen.

feedback

Om te leren, te verbeteren of te prijzen. Kan positief (‘compliment’) of verbeterend (‘kritisch’).

feministisch

Uitgangspunt: gendergelijkheid op sociaal, economisch, politiek vlak.

fenomeen

Kan ook ‘fenomenaal persoon’ – wonderlijk talent.

fiancé

In Engels overgenomen: partner met wie je gaat trouwen.

fiat

Context bepaalt: juridisch fiat = akkoord.

fictie

Romans, films, sprookjes die als verbeelding bestaan. Tegenstelling: non-fictie.

fictie en non fictie

Boekhandels scheiden deze, want inhoud en doel verschillen sterk.

fiduciary

Juridisch: fiduciary duty = plicht om in belang van ander te handelen.

file sharing

Mogelijk legitiem of illegaal (piraterij).

filosofie

Ook discipline met vele stromingen (Plato, Aristoteles, Kant, etc.).

fiscaal aftrekbaar

Hierdoor betaal je uiteindelijk minder belasting, omdat je netto-inkomen lager wordt.

fix

Straat: ‘need my fix’= drugs. Omgang: ‘ik fix dit wel’= ik regel het.

flexibel

Materieel: rubber is flexibel. Sociaal: iemand die makkelijk schakelt in planning.

flexibiliteit

Kan werkroosters, attitudes, infrastructuur betreffen.

fml

Gebruikt in sms, chat of social media om aan te geven dat iets slecht is gegaan.

fomo

Komt door sociale media: je bent bang buiten de boot te vallen.

forfait

In sport: opgeven van wedstrijd ‘bij forfait’. In boekhouding: forfaitaire regeling.

forfaitair

Bijv. forfaitaire belasting, of forfaitaire kilometervergoeding. Eenvoudige regeling, kan soms onvoordelig uitpakken.

formeel

In taal: beleefd en correct. In omgang: etiquette. Contrast informele sfeer.

fr

In chats: ‘fr’ is Engels slang: ‘Ik meen het serieus.’ In afkortingen: FR = Frans landcode.

franchise

Of in film/games: reeks producties in dezelfde verhaallijn (Marvel franchise).

fraude

Valse documenten, belastingontduiking, oplichting. Strikt strafbaar.

freight on board

Alleen voor zee- of binnenvaarttransport.

frequentie

Ook hoe vaak iets voorkomt in statistiek.

friend with benefits

Vriendschap met seksuele band zonder officiële relatie.

fsc

Garandeert duurzame bosbeheer, geen illegale kap, respect voor lokale gemeenschappen.

ft

Context: job, song credits, maateenheid (30 ft = 9,14 m).

functie

In wiskunde is ‘functie’ de relatie tussen invoer en uitvoer. In werk: jobtitel of verantwoordelijkheden.

functies

Kan wiskundig (functies), werk (verschillende functies in een bedrijf), anatomisch (lichaamsfuncties).

futuroloog

Werkt op basis van data, sociologische evoluties, technologische doorbraken.

fw

Populairst is ‘forward’ in mails, net als RE: reply. Meest context in e-mails.

fwb

Geen vaste relatie, maar ook niet louter vriendschap: men heeft fysieke intimiteit zonder romantisch commitment.

fy

Sterk contextueel, kan gemengde signalen afgeven.

fysiek

Iets fysieks kun je aanraken, niet digitaal. Of mentaal/ emotioneel vs. fysiek lichaam.

G

gaslighting

Vernoemd naar de film ‘Gaslight’ (1944), en gebruikt om emotioneel misbruik te duiden.

gastro-intestinaal

Spijsvertering, GI-klachten: misselijkheid, diarree, etc.

gay

Tegenwoordig neutraal of trots label, vroeger scheldwoord. Kan ook ‘vrolijk’ in oudere Engelse literatuur.

gcd

Bijv. gcd(12,18)=6. Grootste getal dat beide delen.

gdpr

Regelt privacyrechten, verplicht bedrijven verantwoord om te gaan met data.

gealloceerd

In IT: geheugenallocatie, in finance: geld reserveren.

gecondoleerd

Van Frans ‘condoléances’. Beleefdheidsformule voor nabestaanden.

geconventioneerd

Zij rekenen de officiële tarieven aan zonder supplementen. Patiënten weten dan exact hun opleg.

geil

Informeel woord voor erotische gevoelens of verlangen, kan ook speels of plat overkomen.

geilen

‘Geilen op’ iemand/iets betekent sterk seksueel verlangen voelen naar die persoon of situatie.

genade

Iemand genade verlenen: geen straf geven, mededogen tonen.

gender

Niet strikt hetzelfde als biologisch geslacht (sekse), maar hoe men zich identificeert of gedraagt.

genocide

Internationaal strafbaar, definitie VN Conventie 1948.

genuanceerd

Rijpe, afgewogen kijk, erkent meerdere kanten.

gepasteuriseerde melk

Pasteurisatie (72°C, 15s) verlengt houdbaarheid zonder smaak volledig te veranderen.

gering

Kan verwijzen naar subtiel verschil, lage kans of minimale hoeveelheid.

gft

In BE: GFT-bak, in NL: Groente- Fruit- en Tuinresten container.

gg

Populair in online games (League of Legends, CS:GO) om sportiviteit te tonen.

giften

Ook in religie: aalmoezen, zakât (islam).

gig worker

Geen vast contract, wel flexibele ‘gigs’.

globalisering

Cross-border handel, multinationals, migratie, internet, allemaal deel van globaliseringsproces.

globetrotter

Vaak avontuurlijk, rugzaktoerist, doorkruist continenten.

goal

In voetbal: bal in doel = 1 punt. In life: wat je wil bereiken.

goat

Engels bok = goat, maar slang: ongeëvenaarde kampioen.

gpt

Achterliggende taalmodelarchitectuur van ChatGPT.

grey area

Moreel, juridisch, of definitorisch niet eenduidig.

gsm

In NL zeggen we ‘mobieltje’, in BE vaker ‘gsm’.

gyat

Meestal verwijst het naar ‘God d***’, een enthousiaste of verbazende uitroep. Wordt soms gezien als compliment bij opvallende verschijning.

H

habibi

In straattaal ook gebruikt als vriendelijk ‘mattie’ of ‘bro’. Vrouwelijke vorm: ‘habibti’.

hakuna matata

Een levensmotto om je geen zorgen te maken en positief te blijven.

halal

Vaak gebruikt voor voedsel dat ritueel is geslacht, maar kan ook breder op gedrag of producten slaan.

halfpension

Lunch is niet bij de prijs in, soms krijg je wel een lunchpakket of betaal je apart.

halleluja

Hebreeuws ‘Halal Yah(weh)’, glorie aan God. Ook seculier als verbazing: ‘Hallelujah!’

hanteren

Bv. ‘Een wapen hanteren’, ‘een probleem hanteren.’

haram

Tegenover halal. Bv. varkensvlees, alcohol, overspel. Breed religieus concept.

hashtags

Gebruikt voor vindbaarheid, trends, marketing.

haute couture

Bekend om vakmanschap, dure materialen, uniek ontwerp.

hayek

Hayek staat bekend om zijn visie op vrije markten en beperkte rol van de staat.

hbj

Er is geen universeel acroniem, straattaal kan ‘hbj’ voor ‘hou bek joh’.

hdi

Vergelijk landen op ontwikkelingsniveau.

heads up

Letterlijk ‘hoofd omhoog’ = opletten.

het gouden uur

Ook medisch: eerste uur na trauma is cruciaal voor overlevingskans.

hetero

In eenvoudige termen: man valt op vrouw, vrouw op man.

hgh

Gemaakt door hypofyse, stimuleert groei en celreproductie. Misbruikt in doping.

hjb

Ruw, kort en weinig subtiel. Kan in chats opduiken als dooddoener.

hmi

Industry, auto’s, apparaten, software design.

hoedanigheid

Bijv. ‘in hoedanigheid van voorzitter’ = als voorzitter handelend.

hoer

Kan kwetsend bedoeld zijn, of neutraal (sekswerker), maar vaak pejoratief.

holistisch

Holistische benadering kijkt naar het systeem als een samenhangend geheel.

holocaust

Circa 6 miljoen Joden vermoord, plus andere groepen (Roma, gehandicapten).

homeopathie

Wetenschappelijk controversieel, geen bewezen werking boven placebo.

homofiel

Nu gangbaarder: ‘homoseksueel’, ‘gay’ of ‘homo’.

hond

Meest trouwe vriend van de mens, talloze rassen.

hoofd geven

Erg informele, seksuele context.

hoogstens

Bijvoorbeeld: ‘Je mag hoogstens 5 kg bagage meenemen.’ Geeft bovengrens aan.

horny

Gebruikt voor lustig gevoel of hitsig zijn.

hosselen

Straattaal: je doet van alles om rond te komen. Kan legaal of schimmig zijn.

hotel garni

Letterlijk: ‘hotel met ontbijt’, beperkt in andere maaltijden.

hr

Domein voor rekrutering, opleiding, salarissen, etc. in organisaties.

hsp

Populair psychologisch concept, geen formele diagnose maar wel erkende eigenschap.

huis

Grootste aanschaf voor velen, kent juridische en emotionele aspecten.

hybride

Auto: verbrandingsmotor + elektromotor. Biologie: kruising tussen soorten. Technologie: gemixte oplossing.

hydrofiel

Tegenovergesteld: hydrofoob (waterafstotend).

hypo-echogeen

Kan op bepaalde laesies wijzen. Niet per se slecht, interpretatie door arts nodig.

hypocriet

Iemand doet zich anders voor dan hij is of preekt moralen die hij niet naleeft.

hypothese

In wetenschap: ‘als X, dan Y’, te verifiëren door experiment.

I

i.c.m

Gebruikt bij recepten, aanbiedingen (‘i.c.m. couponcode’), instructies.

i.p.v.

Gebruikt om alternatieven aan te duiden: ‘gebruik rijst ipv aardappelen’.

ibuprofen

Werkt bij hoofdpijn, spierpijn, koorts, maar kan maagklachten geven.

ict

Computers, netwerken, telecom en alle bijbehorende diensten. Breed domein.

idd

In chats zegt men ‘idd’ om iemand te beamen of iets te bevestigen.

idem

In referencing: idem = zelfde auteur, bron als net.

identiek

In wiskunde: identieke functie, in alledaags: twee objecten perfect gelijk.

idk

Gebruikt in Engelse chats om snel onwetendheid te tonen.

ig

Veelvoorkomend in socials: ‘DM me on IG’.

ijveren

‘Hij ijvert voor betere lonen’ = hij zet zich in voor verbetering, lobbyt, strijdt.

ijverig

Iemand die ijverig is, voert taken met enthousiasme en nauwkeurigheid uit.

ily

Korte, lieve afsluiter, net als ‘luv u’, ‘xoxo’ etc.

impact

Kan fysiek (botsing) of figuurlijk (consequenties voor bedrijf, milieu, mens).

imperatief

Direct bevel of aansporing. Latijn: imperare = bevelen.

imperialisme

19e eeuw: Europese machten veroverden Afrika/ Azië. Kan economisch: dominantie over markten.

imposter syndrome

Komt vaak bij perfectionisten, high-achievers.

impulsief

Impulsieve mensen laten zich leiden door ingeving van het moment.

in transit

Transportfase, nog niet afgeleverd.

incantatie

Latijn: ‘incantatio’ = zingen/spreken van spreuk.

inclusie

Men streeft naar deelname van diverse groepen zonder uitsluiting.

inclusief

‘Inclusief’ kan ook betekenen ‘met iets erbij’, maar in sociale context gaat het over sociale gelijkheid.

inclusief btw

Volledige prijs die je als consument betaalt. Anders dan ‘exclusief btw’.

incoterms

‘Incoterms’ (International Commercial Terms) regelen verantwoordelijkheden in transport en levering tussen koper en verkoper.

indexeren

Context: loonindex, inflatie, search-engine index.

individueel

Ook op maat, unieke benadering. Anders dan ‘groepsgericht’.

inflatie

Wanneer goederen en diensten duurder worden, kun je minder kopen met dezelfde hoeveelheid geld.

infrastructuur

Zonder degelijke infrastructuur kan economie niet floreren.

initiatief

Wie initiatief toont, komt met ideeën en begint te handelen in plaats van af te wachten.

inklaring voltooid

Betekent dat invoerheffingen en formaliteiten klaar zijn en je zending onderweg is naar bezorging.

inlezen

Bij software: importeren, bij zelfstudie: grondig lezen.

innovatie

Kan technologie, proces, dienst of sociale aanpak zijn. Creëert vooruitgang.

innovatief

Iemand die innovatief is, bedenkt nieuwe ideeën of methodes. In businesscontext zeer gezocht.

innovaties

Innovaties kunnen technologisch, sociaal of commercieel zijn, bedoeld om problemen op te lossen.

inquisitief

Van inquisitie: streng ondervragen. Positief: leergierig, negatief: prying.

inshallah

Gebruikt in islamitische context, maar ook informeel door niet-moslims om ‘hopelijk’ te zeggen.

integraal

Context: beleid integraal = breed gedragen, wiskunde integratie = oppervlakteberekening.

integratie

Bij immigratie gaat integratie om participatie in de samenleving, taalbeheersing en werk.

integreren

Bij immigratie: je voegt je in de samenleving. In software: verschillende modules samenbrengen.

integriteit

Een integer persoon doet wat ethisch juist is, ook als niemand kijkt.

intelligent

IQ-test meet aspect. Emotionele intelligentie ook factor.

intelligentie

Onderzoek in psychologie: IQ-test, EI, cognitieve functies.

intensief

Tegenover oppervlakkig. In training: intensief programma. In landbouw: intensieve veeteelt.

interactie

Bij mensen: dialoog of communicatie. In natuurkunde: krachten tussen deeltjes.

intermediate

Bij F1-banden: intermediate tyres bij halfnatte baan. Net tussen full wet en slicks.

intern

Ook stagiair in VS (intern), maar in NL: interne aangelegenheid = niet voor buitenstaanders.

internationaal

Internationale handel, politiek, cultuur. Tegenover nationaal.

interpretatie

Bij kunst, gegevens, verklaringen. Divers per persoon.

interpreteren

Bij kunst, teksten of data kijk je naar de boodschap, soms subjectief. ‘Interpretatie’ is je eigen lezing.

intersekse

Kan chromosomaal, hormonaal of anatomische variaties. Vroeger ‘hermafrodiet’, nu verouderd term.

introvert

Introverten laden op in rust en kleinere kring, vs. extraverten die sociaal contact zoeken.

intuïtie

Een voorgevoel of ‘instinct’ dat snel oordeelt, gebaseerd op ervaring.

invloed

Kan subtiel (beïnvloeden van meningen) of direct (machtsmiddelen).

ip 44

Voor lampen, schakelaars. De eerste 4 = stofdicht (diameter>1mm), tweede 4 = spatwaterdicht.

ip 65

Hoger dan IP44, veilig voor buiten, tuinslangen.

iq

Gemiddelde is 100, standaarddeviatie 15.

ironisch

Zachtere vorm dan sarcasme, minder bijtend. Kan ook paradoxaal zijn.

irrigatie

Leidingensystemen, kanalen of sproeiers om gewassen water te geven.

islam

Volgers heten moslims. Zuilen: geloofsbelijdenis, gebed, aalmoezen, vasten, hadj.

J

journey

Marketing: customer journey = klantreis. Zelfontwikkeling: life journey.

jurisdictie

Bv. land X heeft jurisdictie over eigen grondgebied, EU-hof over EU-kwesties.

K

kadastraal inkomen

Kadaster schat de huurwaarde, indiceert welke belasting je betaalt.

kahba

Kwetsend, net als ‘slet’, ‘bitch’. Beter niet lichtzinnig gebruiken.

karaoke

Populaire ontspanning: bars, thuis, feesten.

karma

Men gelooft dat goede of slechte daden terugkeren in dit of een volgend leven.

kaulo

In Surinaams/Hindoestaans context is het vulgair, net als ‘kkr’ in NL. Heel grof, controversieel.

kerntaak

‘Kern’ = fundamentele essentie, wat prioriteit heeft.

ket

‘Ketje’ in Brussel: straattaal voor knaap, mannetje. Analoog aan ‘ket’, ‘kid’.

kezen

Tegenwoordig wel platte straattaal.

kifesh

In straattaal zie je ‘kifesh’ als reactie van verbaasde of sceptische toon, betekent letterlijk ‘hoe’.

kinderarbeid

In internationale wetgeving verboden onder minimale leeftijd, heftig in ontwikkelingslanden.

kindness

Populair in campagnes: #bekind, random acts of kindness.

kinky

Slaat op fetishes, rollenspellen, BDSM-achtige praktijken, maar is breed interpreteerbaar.

kk

In gaming: kk = ‘ok ok’, klank voor ‘ok’ (K, K). Let sterk op context, want enorme variatie.

klieren

Medisch vs. straattaal ‘klieren met iemand’.

klimaat

Verschil met weer = korte termijn. Klimaat is temperaturen, neerslagpatronen, seizoenen.

klimaatneutraal

Men compenseert wat men uitstoot, of men reduceert tot bijna nul.

kmi

Verantwoordelijk voor weerberichten, codes geel/oranje/rood, klimaatonderzoek.

kolonialisme

Historisch EU-imperia in Afrika, Azië, Amerika. Uitbuiting grondstoffen en bevolking.

koloniseren

Voortkomend uit imperialisme. De kolonisator verplaatst bevolkingen, ontgint grondstoffen.

konichiwa

Soms als ‘konichiwa’ in Westerse transliteratie. Betekent ‘hallo’ rond de middag.

koopkracht

Stijgt je loon sneller dan inflatie, dan stijgt je koopkracht.

kremlin

Symboliseert de Russische machtskern, waar president residentie heeft.

kritiek

Positief kan het feedback of analyse zijn, negatief is het afkeuren.

kritisch

Een kritische houding vraagt bewijzen, logica. Kan ook snel oordelend of negatief lijken.

kumbaya

Oorsprong Gullah, begin 20e eeuw. Meestal als kampvuurlied geassocieerd.

kut

Gebruik is grof, betekent ook ‘vervelend, stom’ in vulgaire context.

kwh

Op stroomfactuur: ‘500 kWh gebruikt’, dat is je energieconsumptie.

L

lactatie

Bij zoogdieren na bevalling. In mens context: borstvoeding.

lactose

Lactase-enzym nodig om het te verteren. Bij gebrek: lactose-intolerantie.

lan verbinding

Geen internet, maar interne netwerkkabels of routers.

lapidair

Letterlijk ‘in steen gebeiteld’, dus kort & memorabel.

latente fase

Bijv. latente tuberculose: bacterie inactief. Latente arbeidsconflict: onderhuids probleem.

lateral thinking

Bekend gemaakt door Edward de Bono.

leefloon

Vroeger ‘bestaansminimum’. Voor inwoners die niet in eigen levensonderhoud kunnen voorzien.

leges

Komt uit Latijn ‘leges’ (wetten). In NL: gemeentelijke leges.

lelie

In christelijke iconografie: Maria met witte lelie. In heraldiek: Fleur-de-lis.

levensbeschouwing

Kan religieus of seculier (humanisme, atheïsme). Bepaalt hoe je naar de wereld kijkt.

lgbtq

Koepelbegrip voor seksuele en genderdiversiteit. Soms uitgebreid tot LGBTQIA+.

lgbtqia+

Nog inclusiever, om variaties te benoemen.

liberaal

Vrijheid van meningsuiting, marktwerking, minder overheidsingrijpen.

libido

Kan variëren door hormonen, psychische toestand, relatiefactoren.

lijstduwer

Weinig kans op zetel, maar trekt kiezers.

links en rechts in de politiek

Complex, want veel variaties (centrumlinks, centrumrechts).

links in de politiek

Tegenover rechts, dat op marktwerking en tradities focust.

lmao

Gebruikt in chats om intens te lachen om iets grappigs.

logies

Bv. ‘logies & ontbijt’ of halfpension. Geeft niveau van verzorging aan in hotels.

logistiek

Van grondstoffen tot eindklant, omvat transport, voorraadbeheer, distributie.

lokaal

Ook ‘lokaal’ = klaslokaal in school. Contextbepaald: regio vs. ruimte.

lol

Voortgekomen uit de begintijd van online chats, nu universele term voor humor.

lounge

In horeca: loungebar met zachte banken, achtergrondmuziek, rustsfeer.

louter

Formeel oud woord voor ‘uitsluitend’ of ‘puur’.

love language

5 talen: woorden, tijd, cadeaus, diensten, fysieke aanraking.

loyaal

‘Loyaal’ ben je wanneer je iemand of iets ondersteund, ook als dat niet altijd eenvoudig is.

loyaliteit

Zonder wankelen iemand steunen of principes volgen, zelfs bij tegenslag.

lumen

Geeft totale hoeveelheid licht die lamp uitzendt.

M

maagd

Ook in astrologie: het sterrenbeeld Maagd (Virgo). Afhankelijk van de context ander thema.

mahatma

Bekend door Mahatma Gandhi (Mohandas Karamchand Gandhi).

makak

Vaak in Vlaamse rap/straattaal context, sterk negatief.

manifest destiny

Rechtvaardigde verovering en kolonisatie van westelijke gebieden.

manifesteren

Geloven dat je via mindset en affirmaties je doelen aantrekt (Law of Attraction).

manipuleren

Kan subtiel, door leugens, halve waarheden of emotionele chantage.

marginaal

Wordt soms ook spottend gebruikt: ‘Híj is marginaal’, in de zin van asociaal of laag niveau.

marihuana

Bevat THC, psychoactieve werking. Illegaal in veel landen, elders gedecriminaliseerd.

mart

In gaming kan ‘mart’ = itemshop. In ENG: ‘to mart’ is archaïsch.

mashallah

Uitroep van bewondering of waardering, bijvoorbeeld bij een mooi kind, goede prestatie, enz.

mast

Nautisch: de mast houdt zeilen. Telecom: gsm-mast.

masturberen

Taboe voor sommigen, normaal menselijk gedrag voor anderen.

max

In o.a. instellingen: ‘max. 2 stuks per klant’ = limiet.

mdr

Context: chat of medisch? Met FR usage: ‘mdr!’ = haha. Medisch: ‘MDR-bacterie’.

meme

Term van Richard Dawkins (1976) over cultuur-evolutie, nu internetcultuur.

memento mori

In kunst/symboliek: schedels, klokken, reminders van vergankelijkheid.

mentaal

Bijv. mentale gezondheid, mentale kracht of stress.

migratie

In politiek context gaat het om mensen die in een ander land wonen. In biologie: trekgedrag van dieren.

milestone

Bijv. software: alpha-release is milestone, in leven: je eerste diploma.

milf

Gebruikt om een (vaak oudere) aantrekkelijke moeder te benoemen in pop- en pornocultuur.

milieu

Kan ook ‘sociale milieu’: je sociale achtergrond.

mimiek

Non-verbaal communicatiesignaal.

mindful

Mindfulness: focus op adem, zintuigen, zonder oordeel.

misbruikt

Kan verwijzen naar vergrijp, overschrijding.

mise en place

Frans: ‘op zijn plaats zetten’, essentieel in professionele keukens.

moduleren

In muziek: van toonsoort wisselen. In telecom: signaal coderen.

modus

Context: modus operandi (werkwijze), modus in statistiek, stand modus op toestel.

moedertaal

Sterkste taal, basis voor denken/voelen.

moedwillig

Tegenstelling tot per ongeluk. Vaak negatief: moedwillige schade.

mojo

In popcultuur: ‘I lost my mojo’ = zelfvertrouwen of charme kwijt.

mokum

Bekend in volksmond: ‘Mokum’ als geuzennaam voor Amsterdam.

monarchie

Kan constitutioneel (België, NL) of absoluut (Saudi-Arabië).

mondiaal

Synoniem met ‘globaal’, duidt schaal van internationaliteit aan.

mondialisering

Economisch, cultureel, technologisch.

monnik

Komt in boeddhisme, christendom. Vrouwelijke tegenhanger: non.

monotheïsme

Tegenover polytheïsme (meerdere goden).

moraal

Kan ook ‘les’ in een fabel of verhaal: de moraal van het verhaal.

mr

In NL/BE: mr. Jan Jansen = juridisch titel. In Engels: meneer.

mug

Context in Belgisch medisch: spoedinterventie met arts.

multicultureel

Vaak diversiteit in religie, taal, gewoontes.

N

naief

Naïef kan iets charmants hebben, maar ook kwetsbaar voor misleiding.

namaste

Gebruikt in yoga en Indiase cultuur als respectvolle begroeting.

narcist

Kortere vorm van ‘narcist’, wat we eerder bespraken: egoïstische en manipulatieve persoonlijkheid.

nationaal

Tegenover internationaal. Nationaal nieuws, nationale wetgeving, etc.

navragen

Kan formeel (email, call) of informeel.

nefast

Komt uit Latijn: ‘nefas’ (onheilig, verkeerd). Gebruikt in formele of Vlaams-Nederlands context.

neger

Historische context: slavernij, koloniale onderdrukking. In modern gebruik ongepast.

negotiable

Gebruikt in commerce, deals, contracten.

neutraal

In politiek, dispute, chemie (pH 7).

ngl

Gebruikt in Engels chats: ‘ngl, that was awesome.’

ngo

Vaak in ontwikkelingshulp, milieuactivisme, mensenrechten.

niet geconventioneerd

Kan meer aanrekenen dan officiële tarieven, betekent hogere opleg voor patiënt.

niger

Land: buurland van Nigeria. Of men zoekt context in Latijn, waar niger = zwart.

nih

Belangrijke overheidsorganisatie voor medisch onderzoek.

nnn

Internetuitdaging, populair in mannelijke online communities, puriteins of grap.

noch

Bijv. ‘Ik lust noch koffie noch thee.’

non binair

Non-binaire personen kunnen zich ertussenin voelen of helemaal buiten de tweedeling.

non fictie

Tegenover fictie = verzonnen verhalen.

noncha

Straattaal: ‘Ze is zo noncha, boeit haar niks.’ Zelfde betekenis als nonchalant, slordig/ chill.

nonchalant

Nonchalant kan zowel cool en kalm zijn, als ongeïnteresseerd of onnadenkend.

normen

Geven aan wat men ‘gepast’ of ‘gewenst’ vindt. Cfr. waarden en zeden.

normvervaging

Veelal negatieve connotatie: verloedering, asociaal gedrag.

nostalgie

Kan warmte en blijheid geven, maar ook verdriet dat die tijd voorbij is.

notaris

Neutrale rechtskundig adviseur, getrouwd met staat en burger.

np

Typisch chattaal: ‘np!’ = ‘graag gedaan’.

npc

Tegenwoordig ook slang voor iemand die kritiekloos de massa volgt (‘een npc’).

nuance

In debat: niet zwart-wit, maar verfijnde tussentoons.

O

o/g

In chat context: ‘o/g?’ is niet heel gangbaar. Possibly ‘on god’, maar dat is gewoon ‘ong’.

obesitas

Vaak veroorzaakt door voeding, genetische factoren, leefstijl.

objectief

Iets dat objectief is, houdt geen rekening met voorkeuren of gevoelens.

objectivering

Kan betekenen: afstandelijk bekijken, reduceren tot ding.

observeren

In wetenschap: data verzamelen door observatie. In gedrag: stilletjes mensen gadeslaan.

obv

Veel gebruikt in contracten, recepten.

og

Komt uit hiphop/rap, duidt op iemand die er al lang is en gerespecteerd wordt. Soms ook ‘over g’ in andere context.

omerta

Wordt in overdrachtelijke zin gebruikt voor collectieve doofpot.

omstreden

Bijv. omstreden figuur, omstreden stelling.

omstreeks

‘Omstreeks 15 uur’= plusminus 3 uur.

on met la patate

Letterlijk: ‘We zetten de aardappel’ – maar als idiom kan het ‘We gaan ervoor!’ betekenen.

onafhankelijk

Bij landen: soeverein, bij personen: zelfvoorzienend.

onder andere

Betekent dat er meer, niet genoemde, elementen bestaan.

onder optie

Koper heeft tijdelijke exclusiviteit om beslissen, maar geen bindend contract.

onder voorbehoud

In offertes: ‘prijs onder voorbehoud van schommelende grondstofkosten’.

onderdanig

Kan negatief: slaafs. In fetishcontext: submissive rol.

onderscheiden

Context: 1) discrimineren tussen dingen, 2) decoreren (lintje, medaille).

onderwerp

Taal: ‘Zij eet een appel’ – ‘Zij’ is onderwerp. Algemeen: topic of item in discussie.

ongeschonden

Synoniemen: intact, onbeschadigd, onaangetast.

ontmaagd

Meestal doelt men op penetratie. Cultureel beladen met taboes of rituelen.

ontstekingsremmend

Werking: pijnstillend, zwellingdalend, koortsverlagend.

ontwikkeling

Kan fysiek (kind groeit), mentaal, technologisch, economisch.

oorspronkelijk

‘Dit woord is oorspronkelijk Latijn’, wil zeggen: komt uit Latijn.

oorzaak

Bijv. brand veroorzaakt door kortsluiting.

open bar

Gast hoeft niet apart te betalen.

open mind

Niet direct veroordelen, bereid tot leren.

openbaar ministerie

In BE: parket, in NL: OM.

opkomstplicht

Niet in NL. Uniek aan bepaalde landen.

opportuun

‘Een opportuun moment’, kans die zich voordoet.

oppositie

Ze proberen alternatieven te bieden en controleren de meerderheid.

optimaal

Synoniem met ‘beste uitkomst’ of ‘gunstige oplossing’.

optimistisch

Een optimist gelooft dat dingen goed of beter zullen gaan.

optioneel

Verwant aan ‘facultatief’. Kan tegen meerprijs of vrij in te vullen zijn.

opvoeden

Fysieke, emotionele, sociale zorg.

organisme

Elk biologisch individu, van eencellige tot mens.

orgasme

Gaat gepaard met spiercontracties, intense sensaties.

oriëntatie

Ook algemeen: je zoekt je weg, letterlijk of figuurlijk in informatie.

ott

In verzendmethode: ‘on-time trucking’? Hoofdgebruik is media: OTT-platforms.

outsourcing

Bedrijf concentreert op kernactiviteiten, laat support door specialisten elders.

overbodig

Kan restafval, overtollig, duplicaat.

overzichtelijk

Bijv. overzichtelijk schema, layout, planning.

ovulatie

Gemiddeld dag ~14 in 28-dagen cyclus, vruchtbare periode.

oxiderend

Bijv. ijzer dat roest, brandstof die verbrandt.

P

p.o.a

Bij luxehuizen, kostbare spullen. Ook ‘Power Of Attorney’? Meerdere betekenissen.

palliatief

Bij terminale patiënten, focus op comfort en levenskwaliteit.

panseksueel

‘Pan’ betekent allesomvattend, dus de genderfactor is niet bepalend voor de aantrekking.

paradox

Voorbeeld: ‘Dit is de regel: er is geen regel.’

paradoxaal

Bv. ‘Het klinkt paradoxaal dat meer data minder zekerheid geeft.’

paralympische spelen

Ontstaan na WWII, Dr. Guttmann. Hoge sportieve prestaties.

paritair comité

Sluit collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO).

passief

Passieve houding in conversatie: je reageert nauwelijks. Passief inkomen: zonder actieve arbeid.

paviljoen

Kan theehuis, expositieruimte, vakantiepaviljoen.

pc

Meestvoorkomend: desktop/laptop device, Microsoft Windows, etc.

pedagogisch

Pedagogiek: wetenschap over leren, ontwikkelen kinderen.

pedant

Iemand die pedant is, gedraagt zich alsof hij/zij meer weet en boven anderen staat.

per

‘Per persoon’, ‘per email’, ‘per maand’. Algemeen voorzetsel, kan diverse contexten hebben.

permanent

In kapsalons: ‘een permanent’ is een behandeling om krullen te maken die lang houden.

persoonsvorm

In NL-zin onmisbaar, drager van getal en tijd.

pessimistisch

Tegenover optimistisch.

pg

Vaak in filmkeuring: PG = kindvriendelijk, maar toezicht aangeraden.

phishing

Ze sturen nepmails of -berichten om wachtwoorden, creditcardinfo, etc. te stelen.

pictogram

Bijv. wc-icoon man/vrouw, brandbare stoffen, verkeersborden.

pijpen

Seksuele handeling, soms straattaal.

pinksteren

Herdacht wordt de uitstorting van de Heilige Geest over de apostelen.

pm

PM is zowel een tijdsaanduiding (middag tot middernacht) als een chatafkorting voor directe berichten.

pmd

In België: blauwe zak voor recyclage. In NL andere regeling, maar vergelijkbaar concept.

podcast

Soort on-demand radio, vaak thematisch (true crime, tech, interviews, etc.).

poekie

Betekenis: ‘schatje, lieverd’, informele term.

poepen

Anders dan ‘poepen’ in NL (ontlasting), in Vlaanderen is het volks voor ‘vrijen’.

pokerface

Ook in Lady Gaga’s hit ‘Poker Face’.

polarisatie

In politiek of maatschappelijk debat ontstaat meer extremiteit, minder middenweg.

polariseren

Creëert conflict of extremen, weinig ruimte voor middenweg.

polis

Context: in moderne setting: ‘polisnummer’, ‘verzekeringspolis’. In oudheid: ‘de Griekse polis’ = stadstaat.

polyamorie

Alle betrokkenen weten en stemmen ermee in.

pookie

In songs en straattaal gebruik je ‘pookie’ voor een schattige of dierbare persoon.

populatie

In biologie: populatie wolven, in statistiek: de hele set waaruit je steekproef neemt.

potentie

Kan gaan om iemand’s talenten (hij heeft potentie) of seksueel: erectievermogen.

potentieel

‘Hij is een potentieel kandidaat’, ‘die markt is potentieel lucratief’ (niet per se).

pouvoir

Kan synoniem: ‘de machtigen’, of werkwoord ‘to be able to’.

pov

Gebruikt in video’s en memes om uit een specifiek perspectief te vertellen.

pr

Of Personal Record in sport.

pragmatisch

Niet te veel theorie of idealisme, maar direct to the point. ‘Wat werkt in de praktijk?’

pragmatisme

In dagelijks taalgebruik: voorkeur voor praktische benaderingen, niet gefixeerd op theorie.

praktiserend

Geen theoreticus, wel actief bezig.

pre order

Garandeert levering bij lancering, hype rond games, gadgets.

premium

In subscription: meer functies, advertentieloos.

preppy

Chique, klassieke outfits: polo’s, blazers, vaak geassocieerd met welgestelde jongeren.

preventie

In zorg, veiligheid of onderwijs: maatregelen nemen vóór er schade optreedt.

preventief

Iets preventief doen, is het doen voordat de schade kan ontstaan.

pro forma

Bij facturen: pro forma ter indicatie. Bij recht: pro-formazitting.

pro rata

Bij huur: je betaalt pro rata dagen van de maand. In loon: pro rata gewerkte uren.

proactief

Niet wachten op instructies of noodsituaties.

proclamatie

Bij school: diploma-uitreiking ceremonie = proclamatie. Of regeringsproclamatie.

progressie

Niet noodzakelijk alleen positief, maar meestal wel in de zin van verbetering.

progressief

In politiek: linkse of liberale houding, streeft hervormingen en sociale vernieuwing na.

propaganda

Staat meestal in dienst van een ideologie of regime, bv. oorlogspropaganda.

prosperity

In motivational context: ‘Prosperity mindset.’

ps

In e-mail of chat: extra notitie onderaan. Ook ‘PS’ in Belgisch context: Parti Socialiste (Waalse sociaaldemocraten).

puta

In strafbare zinsnede: ‘hijo de puta’ = son of a bitch. Let op zeer grof.

puta madre

Zeer vulgair in letterlijke zin, toch ook ‘puur slang’ bij jongeren.

pvv

Anti-immigratie, eurosceptisch, populistisch. Niet echt ledenpartij, alleen Wilders lid.

Q

quasi

Geeft aan dat iets niet helemaal echt is, maar erop lijkt.

queer

Werd ooit als scheldwoord gebruikt, maar is nu door de gemeenschap deels teruggeëist als positieve zelfaanduiding.

quid

In elk geval in VK is ‘quid’ casual voor ‘pound’, vergelijkbaar met ‘bucks’ in VS (dollars).

R

r.s.v.p

Op uitnodigingen gebruikt om te vragen of je komt of niet.

racisme

Racisme ontkent gelijke waarde van etnische groepen, en kan individueel of institutioneel zijn.

racistisch

Een uitspraak of gedrag dat neerkomt op discriminatie van bepaalde etnische groepen.

radicaal

In politiek: iemand die structurele verandering wil, ver van gematigd.

rak

Zonder context niet eenduidig.

ramadan

Belangrijk voor spirituele reflectie, solidariteit met armen. Na zonsondergang iftar-maaltijd.

ras el hanout

Bevat o.a. kardemom, kaneel, kruidnagel, komijn, chili.

rationeel

Men zoekt bewijzen, argumenten en laat emotie niet de hoofdrol spelen.

recensie

Journalist of blogger geeft mening over inhoud, stijl, kwaliteit.

reclassering

Doel: rehabilitatie, terugvalpreventie, maatschappelijke herintegratie.

recycleren

In Nederland is ‘recyclen’ gebruikelijker. Zelfde principe: scheiding van materialen, herverwerking.

redemption

Ook ‘inwisselen’ in context coupons/giftcards.

referent

In taalkunde: het object/concept waar een woord naar verwijst. In werk: iemand die referenties geeft.

referentie

Bij sollicitatie: referentiepersoon die iets over je kan vertellen. Bij onderzoek: bronvermelding.

reflecteren

In persoonlijke ontwikkeling: stilstaan bij ervaringen. In fysica: reflectie van golven of stralen.

refurbished

Bijvoorbeeld smartphones of laptops, iets goedkoper dan nieuw, met garantie.

regionaal

Bijv. regionale krant, regionale recepten, net iets groter dan gemeente, kleiner dan land.

regularisatie

Geef formele toestemming/vergunning achteraf.

relatief

Er is geen absolute waarde, het hangt af van de context of de maatstaf.

relevant

Iets is relevant als het betekenisvol is voor de discussie of situatie.

religie

Kan monotheïstisch, polytheïstisch of spiritueel, met rituelen en morele codes.

renaissance

Start in Italië, da Vinci, Michelangelo, humanisme.

rendement

Kan financieel (rente, dividend) of energetisch (output vs input).

representatief

Als iets representatief is, weerspiegelt het getrouw de werkelijkheid of de groep waarover je iets wilt zeggen.

repressie

Staat, regime, politie of leger onderdrukt oppositie of criminaliteit.

repressief

Context: repressief strafbeleid, repressieve regimes.

republiek

President ipv koning. Vb. Frankrijk, Duitsland, VS.

resolutie

Parlementair: ‘we nemen een resolutie aan’, film/tv: 1080p resolutie.

respect

Belangrijk in relaties, maatschappelijk gedrag.

restitutie

Soms belastingrestitutie, of na annulering krijg je deel terug.

rimmen

Seksueel expliciet, intiemer taboe. Klinkt grof, maar in sekspositieve context gangbaar woord.

rise

Kan figuurlijk: ‘the rise of AI’, ‘sunrise’, ‘to rise from the ashes’.

rizz

‘He has rizz’ = Hij kan makkelijk vrouwen/mannen versieren, is vlot in de omgang.

roaming

Je provider heeft roamingakkoord, kan extra kosten. In EU: roam-like-at-home.

routine

Vergemakkelijkt dagelijkse taken, kan sleur of efficiëntie brengen.

ruis

Technisch: ruis = statisch gekraak, visuele korrel. Communicatief: ‘ruis op de lijn’ = conflict.

S

salam aleikum

Volledige zin: ‘as-salamu alaikum’, reactie ‘wa alaikum as-salam’ (en vrede zij met jou).

sarcasme

Afgeleid van Grieks ‘sarx’, ‘vlees scheuren’. Kan kwetsend of ludiek zijn.

sarcastisch

Sarcasme is een vorm van humor of kritiek door het tegenovergestelde te zeggen van wat je bedoelt, met scherpe ondertoon.

sassy

Iemand met sassy reacties is fel, zelfverzekerd en niet bang voor bijdehante opmerkingen.

sat nam

Gebruikt als mantra of groet.

satire

Caban, Monty Python, Charb. Gebruikt parodie, ironie.

sedentair

In biologie: dieren die niet migreren, bv. mosselen op dezelfde plek. In mens: weinig actief of bureaujob.

segregatie

Historisch: apartheid in Zuid-Afrika, rassenscheiding in VS. Sociaal of geografisch (wijken).

sensitieve responsiviteit

Belangrijk in gehechtheidstheorie.

sepsis

Vroeger ‘bloedvergiftiging’. Onmiddellijk medische hulp nodig.

sf

Meest voorkomend is SF = sciencefiction, waarin futuristische technologie en ruimte reizen centraal staan.

shedding

In context covid: virusshedding = virus uitscheiden, besmettelijk. Ook bij dieren: verharen (hair shedding).

sheesh

Populair op TikTok, gamers. Bestaat al langer, maar nu mainstream als hype-uitdrukking.

sigma

Wordt op internet gebruikt voor een onafhankelijk en eigengereid personage, buiten de sociale pikorde.

silence

Kan ook werkwoord: iemand tot zwijgen brengen.

simp

Staat voor ‘soft’ of ‘sucker who idolizes mediocre p…’, populair op TikTok. Negatief gebruikt voor iemand die te meegaand is.

situeren

‘De auteur situeert het verhaal in de middeleeuwen.’ Betekent: het verhaal heeft die historische setting.

skeer

Kan ook ‘zielig’ betekenen. Gebruikt o.a. in Amsterdamse jongerentaal en rap-scene.

skibidi

Ook Tiktok-rage, danspasjes of humorvideo’s. Bekend door maffe moves en ritmische klank.

slay

Engelse term die letterlijk ‘vermoorden’ betekent, maar in popcultuur is omgevormd tot ‘er fantastisch uitzien’ of ‘geweldig bezig zijn’.

slet

Stigmatiserend en seksistisch. Gebruikt als moralistische veroordeling. Kan in reclaiming context: ‘slutwalk’.

smash

YouTube-trend: ‘Smash or pass-challenge’ om te beoordelen of je iemand aantrekkelijk vindt.

smd

Technisch vs Through-Hole components. Compact, machine-friendly.

smetvrees

Vaak onderdeel van OCS (Obsessieve-Compulsieve Stoornis).

sms

Max 160 karakters, grotendeels vervangen door chatapps.

soa

Hiv, chlamydia, gonorroe, herpes, etc. Veroorzaakt door virussen/bacteriën. Voorkomen met veilig vrijen.

sober

Tweeledige betekenis: bescheiden stijl of nuchter/afgekickt.

sociaal

Sociaal gedrag is hulpvaardig, empathisch of op samenwerking gebaseerd. Sociaal beleid = welzijnsgericht.

soeverein

Soevereine staat bestuurt zichzelf. Persoon kan soeverein optreden: zelfbeschikkend en autonoom.

solidair

Zonder egoïsme, men deelt lasten en voordelen. Synoniem met ‘solidarisch’.

solidariteit

Kernprincipe in sociale politiek, verzekeringen en gemeenschapshulp.

solvabiliteit

Hoog solvabiliteitsratio wijst op stabiele eigenvermogenspositie.

sos

Gebruikt wereldwijd als hulp-oproep, vaak ook figuurlijk in memes (‘ik zit in de penarie’).

spam

In e-mail, chat, forums: massaal verstuurd om te adverteren, scam of troep te verspreiden.

spf

SPF 30 blokkeert theoretisch ~97% UVB, SPF 50 ~98%. Let wel: herhaald aanbrengen.

spontaan

Positieve connotatie van oprechtheid, frisheid.

sporadisch

Bijv. ‘Het komt sporadisch voor dat we een storing hebben.’ Wil zeggen: niet regelmatig.

spqr

Was motto van Romeinse Republiek, nu symbool stad Rome.

ss

In context is ‘ss’ vaak ‘screenshot’ op Twitter: ‘Send ss!’ = ‘toon beeld’ of ‘S.S. Titanic’ (stoomschip).

staatshervorming

In België veel voorkomend, bevoegdheden verschuiven tussen gewesten/federale niveau.

stagnatie

In economie: product groeit niet. Sociaal: geen evolutie.

stagneert

Geen groei, geen verbetering.

stemmen

Context: politiek vs. gitaar stemmen.

stemming

Context: je humeur of het proces om een keuze te maken (verkiezing).

stereotype

Vaak onnauwkeurig of vooroordeel, kan discriminerend of humoristisch bedoeld zijn.

stollen

In bakken: chocolade stolt, pudding stolt. Of bloedstolling medisch cruciaal.

subhanallah

Uitdrukking van eerbied, deel van islamitisch vocabulaire.

subjectief

Bij subjectiviteit spelen individuele interpretaties en emoties een rol.

sublimeren

Bij waterijs → waterdamp, bijvoorbeeld droogijs (CO2). Bij Freud: agressie omzetten in kunst.

sugar daddy

Financiële afspraken en cadeaus, soms romantische/seksuele relatie, vaak uitgedrukt als ‘sugardating’.

summier

Niet uitgebreid of gedetailleerd.

sunnah

Belangrijke bron naast de Koran. Sunnah omvat handelingen, uitspraken, goedkeuringen van de Profeet.

sus

Gebruikt in gaming (Among Us), ‘he’s sus’ = hij is verdacht. Ook in sms-slang.

suv

Oorspronk in offroad, maar nu ook lifestyle-wagens in stadsverkeer.

swaffelen

Werd hype in NL rond 2008: ‘Taj Mahal-swaffelaar’.

swag

Oorspronk: ‘swagger’ = zelfverzekerde houding. Ook freebies op events (‘swag bag’).

symmetrie

Wiskundig: as-symmetrie, puntsymmetrie. In kunst: harmonische proporties.

symmetrisch

Bijv. ‘een symmetrisch patroon’, ‘het gezicht is symmetrisch.’

sympathiek

Van Grieks: ‘samen lijden’, later ‘voelen met iemand’.

symphony

Beroemd: Beethoven’s 9th, Tsjaikovski’s 6th.

symposium

Oorspronk Grieks (drinken en discussiëren). Nu wetenschappelijke lezingen.

synchroniseren

Bijv. je mailbox, agenda en notities op al je devices hetzelfde houden.

synoniem

Men gebruikt synoniemen om herhaling te vermijden, maar elke synoniem heeft subtiele nuance.

T

tabula rasa

Ook spreekwoord: blanco start, alles wissen.

tara

Netto gewicht = brutto - tara.

tata

Ook naam Indiase multinational (Tata Motors). Context is onduidelijk.

tbh

In chat en social media: men gebruikt ‘tbh’ om iets onomwonden te zeggen.

teef

‘Bitch’ in Engels. Kan simpelweg biologisch zijn, of beledigend in menselijk gebruik.

teken

Of ‘teken’ als signaal of symbool. Meestal men bedoelt insectachtige parasiet.

tering

Nu synoniem voor ‘verdorie’, ‘verdomd’.

tevens

Gebruikt in schrijftaal: ‘Tevens willen we u melden...’

thor

Symbool voor kracht, onweer, protectie.

tkt

Veel varianten, context is informeel chat.

toelichten

Bv. ‘Kunt u uw standpunt toelichten?’

tolerant

Een tolerante houding accepteert andere meningen, religies, gewoonten.

tolerantie

Kan ook in medische zin (drugs: tolerantie betekent dat je er minder effect van krijgt).

tollie

Vaak als grap of vulgair. Exacte herkomst is fuzzy.

toxic

In relatiecontext: ‘toxic friend’ = iemand die je emotioneel manipuleert of negatief beïnvloedt.

trick or treat

Vertaling: ‘Geef lekkers of we halen een grapje uit.’ Cliché bij verkleedde kinderen langs de deuren.

trut

Niet erg netjes, maar minder grof dan ‘hoer’ of ‘slet’. Vaak gebruikt in alledaagse ruzies.

U

uiterlijk

Kan kleding, haar, gezichtskenmerken zijn, of algemeen voorkomen.

uitsluitend

Sluit andere opties uit.

undefined

In JavaScript: variabele bestaat maar heeft geen toegewezen waarde.

urban mining

Men ziet stad als ‘mijn’ vol recyclebare metalen, elektronica.

url

Bijv. ‘https://www.example.com’, de vindplaats van een webpagina of bestand.

uwu

Uitgesproken als ‘oo-woo’, trekt associatie met big eyes, cutesy gelaat.

V

vaardigheden

Kan hard skills (technisch) of soft skills (communicatie).

valutadatum

Verschilt soms van uitvoeringsdatum of zichtbare transactie-dag.

van rechtswege

Juridische term: iets gebeurt ‘van rechtswege’ = meteen bindend.

vastberaden

Zonder twijfels, met wilskracht.

veerkracht

Bijv. veerkrachtig materiaal, of mensen die na trauma terug recht krabbelen.

verantwoorden

Bijv. ‘Je moet je actie verantwoorden aan de leiding.’

verifiëren

Proces van controle, ‘is het waar/juist?’

verschaffen

Bv. info verschaffen, middelen verschaffen. Formeler woord voor ‘geven’.

vgm

Jongeren typen ‘vgm is dat wel zo’.

views

Meten populariteit op YouTube, TikTok, websites.

visie

In bedrijf: mission statement en visie over groei. In persoonlijke sfeer: langetermijnkijk.

vitaal

Fysiek: vitaal lichaam. Sociaal: vitale sectoren (gezondheidszorg).

vivaldi

Verwijst naar de 4 seizoenen, net als componist Vivaldi. Ingevoerd als bijnaam door media.

vlijtig

Synoniem: arbeidzaam, niet lui.

volatiel

Bv. aandelenkoers schommelt fors, of vluchtige stof verdampt makkelijk.

voorwaardelijk

Juridisch: een voorwaardelijke straf als je geen nieuw misdrijf pleegt.

vulnerable

Kan emotioneel of fysiek.

vv

Context nodig. ‘v.v.’ in brieven: ‘van vs. van’? Oncommon.

Y

yamas

Letterlijk ‘op onze gezondheid’ (ya mas).

yolo

Populair gemaakt door rapscène (o.a. Drake). Kan roekeloosheid aanmoedigen: ‘Doe het nu, YOLO!’.